Εικαστική γαστρονομία #2: René Magritte

Κι εκεί που έσπαγα το κεφάλι μου τόσες μέρες για το ποιο θα ήταν το πρώτο έργο τέχνης εμπνευσμένο από τον κόσμο της γαστρονομίας που θα έπρεπε να σας παρουσιάσω, μου ήρθε η τέλεια ιδέα.

Ο René Magritte (1898-1967), ο σπουδαίος αυτός Βέλγος σουρεαλιστής (που προσωπικά τον θεωρώ ανώτερο από τον Dali, εντάξει, λιθοβολήστε με, μια γνώμη είπα) είχε αφενός ένα φετίχ με τα μήλα και αφετέρου εμμονή με τις πάσης φύσεως σουρεαλιστικές εικαστικές σπαζοκεφαλιές και οφθαλμαπάτες χωρίς σαφές νόημα. Ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στο καλλιτεχνικό του έργο ήταν η απεικόνιση τετριμμένων, καθημερινών αντικειμένων με τυποποιημένο, κωδικοποιημένο τρόπο.
Ένα από τα πιο διάσημα έργα του είναι το "Ceci n' est pas une pomme" (1964), ένας πίνακας που απεικονίζει ένα μήλο και φέρει την ομότιτλη επιγραφή, η οποία σημαίνει, "Αυτό εδώ δεν είναι ένα μήλο". Η εξήγηση είναι απλή: ο καλλιτέχνης ήθελε απλώς να δηλώσει ότι αυτό που έχει ζωγραφίσει δεν είναι ένα πραγματικό μήλο, αλλά η δισδιάστατη απεικόνισή του. Εν ολίγοις, το έργο τέχνης δεν μπορεί να αντικαταστήσει το πραγματικό αντικείμενο, όσο πιστή και ρεαλιστική και αν είναι η ζωγραφική του αναπαράσταση...
Which was exactly my point. Το έργο τέχνης που αναπαριστά ένα φρούτο, ένα γλύκισμα, ακόμα κι ένα ολόκληρο, πλουσιοπάροχο γεύμα, είτε έχει αποδοθεί ρεαλιστικά κι αποτελεί πιστό αντίγραφο του αληθινού αντικειμένου, είτε έχει αποδοθεί ελεύθερα και αφαιρετικά, στόχος του είναι να φέρει συνειρμικά στο μυαλό το πραγματικό αντικείμενο κι έτσι μπορεί πράγματι να γίνει επιθυμητό, έως και λαχταριστό για τον θεατή του έργου. Δεν παύει, όμως, να είναι ένα αντίγραφο.
Τι προσπαθώ να πω; Εμπνευστείτε από τα έργα τέχνης και κυνηγήστε την πραγματική απόλαυση, αυτή του ουρανίσκου, που δεν αντικαθίσταται από τίποτα άλλο, η ρημάδα!

Το μήλο (της έριδος), σταδιακά, έλαβε μνημειώδεις διαστάσεις στο έργο του Magritte. Το χρησιμοποίησε σε πάρα πολλούς πίνακές του, τις περισσότερες φορές πράσινο, άλλοτε να αιωρείται στον ουρανό σαν μικρός πλανήτης, άλλοτε να καλύπτει το πρόσωπο ενός άντρα με καπέλο/alter ego του ίδιου του καλλιτέχνη (άλλο επαναλαμβανόμενο μοτίβο στο έργο του αυτό), άλλοτε να γίνεται ένα γλυπτό από πέτρα σμιλευμένο κατευθείαν πάνω σε έναν βράχο και άλλοτε να αποκτά γιγάντιες διαστάσεις και να γεμίζει ασφυκτικά ένα ολόκληρο δωμάτιο.
























Η χρήση του είναι, φυσικά, πάντοτε συμβολική, ωστόσο ποτέ δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρη. Πάντοτε μπορούν να δοθούν ατέλειωτες ερμηνείες, πράγμα που είναι, τελικά, και η γοητεία του σουρεαλισμού. Το ίδιο, όμως, δεν ισχύει και για τη γαστρονομία; Ένα συστατικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί με εκατομμύρια τρόπους, σε συνδυασμό με εκατομμύρια άλλα συστατικά, για τη δημιουργία ανεξάντλητων συνταγών, που σε κάθε ουρανίσκο θα δημιουργήσουν και διαφορετικές εντυπώσεις...